Dünya Sağlık Örgütü, maymun çiçeği virüsünün yeni varyantını dünya çapında acil durum olarak ilan etti. Şu ana kadar 14 bin vaka ile 524 ölüm kaydedilen virüs, Virüs, 13 ülkede hızla yayılmış ve yayılmaya da devam ediyor. Sağlık yetkilileri, bu durumu kontrol altına almak için acilen uluslararası bir müdahale gerekliliğinin altını çizdi. Dünya genelinde endişe yaratan bu gelişme, sağlık sistemleri üzerinde büyük bir baskı oluşturuyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDİR?
Maymun çiçeği virüsü, daha çok orta ve batı Afrika'da rastlanılan, Ortopoksvirüs cinsine ait olup, insanlara genellikle enfekte bir kişi veya hayvanın cilt lezyonları ya da vücut sıvılarıyla doğrudan teması sonucu bulaşan zoonotik bir hastalıktır. Ateş, baş ağrısı, lenf bezlerinde şişme, kas ağrısı ve yorgunluk maymun çiçeği virüsünün neden olduğu belirtilerdir. Bir diğer tipik belirtisi olan döküntüler genellikle yüz, eller, ayaklar ve ağızda ortaya çıkıp, bir süre sonra içi sıvı dolu lezyonlara dönüşür.
Mpox virüsü, artık görülmeyen çiçek hastalığına neden olan variola virüsü ile aynı virüs ailesinin bir parçası olsa da, etkileri daha hafiftir ve nadiren ölümcüldür. "Maymun çiçeği hastalığı" olarak adlandırılsa da hastalığın kaynağı bilinmemektedir ancak daha çok görüldüğü bölge olan Afrika kemirgenleri ve insan olmayan primatların (maymunlar gibi) virüsü barındırdığı ve insanlara bulaştırabildiği bilinmektedir.
İlk insan vakası vakası 1970 yılında kayıtlara geçse de, Dünya bu virüsün adını 2022 salgını ile birlikte duymuştur. Genellikle 2-4 hafta süren belirtileri olan ve kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. Yaygın belirtileri arasında ateş, kaşıntılı deri döküntüsü, lenf düğümlerinde şişme ve halsizlik olan maymun çiçeği vürüsü, hastalığın şiddetine göre ağır vakalar ortaya çıkarabilir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNÜN PATOJENİ
Maymun çiçeği virüsü, Poksviridae ailesinden Orthopoksvirus türüne ait çift sarmallı ve zarflı, bir DNA virüsüdür. İki farklı genetik bölümü olan bu virüsün Orta Afrika (Kongo Havzası) menşei de vardır ve daha bulaşıcı ve etkili olduğu bilinmektedir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR?
Maymun çiçeği virüsü insandan insana veya bazen hayvanlardan insanlara bulaşmaktadır. Hastalığın belirtileri arasında yer alan enfeksiyöz cilt, ağız, oluşan lezyonlar ile doğrudan temas ile de geçebilen maymun çiçeği virüsü şu şekilde bulaşır:
Yüz yüze konuşma esnasında nefes alıp verme
Ten teması (dokunma, öpüşme, cinsel ilişki)
Uzun süreli yakın temas ile birlikte solunum damlacıklarının yayılması
Yatak örtüleri gibi kontamine eşyalarla temas
Anneden bebeğe bulaşma, gebelik ve doğum sırasında ve sonrası yakın temaslada çocuğa bulaşabilir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNDEN NASIL KORUNULUR?
Sürveyans yani virüs konusunda sistematik gözlemler ve yeni vakaların hızlı tanımlanması, salgının kontrol altına alınması için kritik öneme sahiptir. Salgınları sırasında, enfekte kişilerle yakın temas, maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu için en önemli risk faktörüdür.
Maymun çiçeği virüsü nadir görülmesine rağmen özellikle seyahat ederken yakalanma riskini en aza indirgemek için bu tedbirleri almak gerekmektedir:
Aşı olun (Çiçek hastalığı için geliştirilen aşılar ayrıca maymun çiçeğine karşı da koruma sağlar.)
Virüsün belirtilerini gösteren kişilerden uzak durun, bilhassa cilt temasından kaçının.
Hasta olduğunu bildiğiniz kişinin yatak takımlarına, havlularına veya giysilerine dokunmayın.
Hasta olan biri ile temas ettiyseniz mutlaka ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın veya alkol bazlı el dezenfektan ile temizleyin.
Virüsü taşıyabilecek hayvanlardan kaçının.
