Şanlıurfa’nın 60 kilometre doğusunda yer alan ve 12 bin yıllık bir geçmişe sahip olan Karahantepe'nin, antik kent Ur Kaśdim (Kaldealıların Şehri) olduğuna inanılıyor. Son arkeolojik çalışmalar, Karahantepe’nin Göbeklitepe’den bile daha erken olabileceğini, dolayısıyla dünyanın bilinen en eski Neolitik bölgesi olduğunu gösterdi. Bugüne kadar 250’ye yakın “T” şeklinde dikilitaş gün ışığına çıkarılmıştır. “Göbeklitepe Kültürü ve Karahantepe Kazıları” projesi kapsamında İstanbul Üniversitesi tarafından bölge halkının “Keçilitepe” olarak bildiği alanda 2 yıl önce yüzey araştırmaları başlatıldı. Çalışmalar Profesör Dr. Necmi Karul tarafından yönetiliyor. KARAHANTEPE'DEKİ 'BÜST': ŞAMAN BAŞIKarahantepe’nin sembolü haline gelen “falluslu havuz”un en dikkat çekici unsurlarından “baş” heykelini inceleyen Prof.Dr.Erdem Denk, kayadan oyularak yapılan ve içi fallus biçimli dikitlerle bezeli olan havuzun orta üst kenarındaki bu “büst”ün neyi betimlediğinin ciddi merak konusu olduğunu anlatırken, özetle şu yorumu yapıyor:''İnisiyasyon amacıyla kullanıldığı açık olan havuza girenleri adeta tepeden izler gibi konumlandırılmış. Yaygın kanıya göre, çenesinin altında görülen “çıkıntı” olsa olsa “sakal” ya da “âdemelması” olabilir. Dolayısıyla karşımızda bir “erkek başı” var. Zaten havuzu dolduran falluslarla birlikte düşünülürse, erkek-egemen (“ataerkil”) temsillerin söz konusu olduğu bu alan da erkeklere ait bir yer.Havuzlu alanın (sadece) erkekler için yapıldığı düşünülse bile ilerleyen kazılarda olasılıkla ya civarda kadınlar için de benzer alanların ortaya çıkacağı ya da kadın temsillerinin yoğunlaştığı başkaca konuların/alanların tespit edileceği rahatlıkla varsayılabilir. Nitekim havuzlu alanın hemen yanında ve ana toplaşma alanına yine (alttan) geçitli bağlı bir alanın bulunma ihtimali her zaman var. Bu durumda erkekler için olduğu kadar kadınlar için de bir alanın olduğunu görülmüş olacak ve erkek-egemen (“ataerkil”) bir düzenle karşılaşmadığımız kesinleşmiş olacak.Bu çerçevede, havuzlu alandaki büstün hem erkek hem kadın hem de yılan özelinde tüm hayvanları uhdesinde toplayan bir temsil gücüne işaret ettiği düşünülebilir. Balıklıgöl Heykeli’nden Kilisik Heykeli’ne bölgede çokça bulunan “totem direkleri”nin ortak bifr özelliği bu açıdan dikkat çekicidir. Adeta ortak canı olan ve yaşamak için tek bir vücut halinde davranmak zorunda olan tüm varlıkların uyumlu birlikteliği temsil edilmektedir. Dolayısıyla, inisiyasyon törenlerinde kullanılan havuzlu alandaki başın da yılan kuyruğuyla birlikte düşünüldüğünde tüm canları bünyesinde toplayan şamanı işaret ettiği önerilebilir.Kısacası, kazılar ilerledikçe mevcut verileri yorumlamanın daha da kolaylaşacağı açık. Tabii aksine veri olmadıkça tüm bulguların dönüşerek de olsa bir şekilde süren avcı-toplayıcı anlam dünyası içinden yorumlanmasının gerektiği de…'' (Kaynak: https://aktuelarkeoloji.com.tr)
Gündem
23 Ekim 2023 - 10:05
Karahantepe'deki 'baş' heykeli neyi temsil ediyor?
Prof.Dr.Erdem Denk'e göre, havuzlu alanın hemen yanında ve ana toplaşma alanına alttan bağlı bir alanın bulunma ihtimali var. Bu durumda ''ataerkil” bir düzenle karşılaşmadığımız kesinleşmiş olacak.
Gündem
23 Ekim 2023 - 10:05